“Έχει μάλλον σοβαρή κατάθλιψη, άστον, θα του περάσει”, είπε και προχώρησε στο επόμενο θέμα της συζήτησης…

Όχι, λοιπόν. Ας μην αγνοήσουμε μια “βαριά κατάθλιψη” ή με άλλα λόγια τη μείζονα καταθλιπτική διαταραχή.

Η καταθλιπτική διάθεση είτε η ανηδονία (αίσθηση έλλειψης χαράς, ικανοποίησης ή ενδιαφέροντος) αποτελούν τη βάση αυτής της διαταραχής. Αν νιώθει κανείς συνεχώς στενοχωρημένος, κενός, απελπισμένος, αν δεν βρίσκει ευχαρίστηση έστω σε κάποιο αντικείμενο ή σε μια δραστηριότητα κι εφόσον αυτά αποτελούν συμπτώματα που παραμένουν σταθερά για μια περίοδο δυο εβδομάδων ή και περισσότερο, τότε θα πρέπει να “αγκαλιάσουμε” την περίπτωση αυτή και να την δούμε με εντονότερο ενδιαφέρον.

Σε κάποιους ανθρώπους τα παραπάνω συνδυάζονται σχεδόν καθημερινά με σημαντική (και απότομη, αλλά μη σκόπιμη) μεταβολή στο βάρος και με  “περίεργες” αλλαγές όσον αφορά στην όρεξη. Επίσης, οι διαταραχές ύπνου αποτελούν “σημάδι” πως κάτι δεν πηγαίνει καλά. Η αίσθηση έντονης (κι ανεξήγητης) κούρασης, αλλά και τα συναισθήματα ενοχών ή προσωπικής απαξίας / ανικανότητας, καθώς επίσης η μόνιμη και χαρακτηριστική αναποφασιστικότητα, η αδυναμία συγκέντρωσης, οι εμμονές σε σχέση με το θάνατο, ο αυτοκτονικός ιδεασμός ή ακόμα και η προετοιμασία / απόπειρα για αυτοκτονία είναι πολλές φορές σαφή καμπανάκια κινδύνου. Παράλληλα, δεν είναι σπάνια η ύπαρξη μιας αναστάτωσης / σύγχυσης είτε υστέρησης που εμφανίζεται σε ψυχοκινητικό επίπεδο, κάτι που όπως γίνεται μάλλον αντιληπτό από τον περίγυρο του πάσχοντος. *

Πιο συγκεκριμένα σε σχέση με τον αυτοκτονικό ιδεασμό και την πρόθεση για μια απόπειρα αυτοκτονίας είναι πολύ σημαντικό να έχουμε κατά νου πως, σύμφωνα με πολυετείς έρευνες,  υπάρχουν κάποιοι παράγοντες κινδύνου όπως το ιστορικό με προηγούμενες απόπειρες, οι δηλώσεις ενός πάσχοντος σχετικά με την πρόθεση αυτοκτονίας, η ύπαρξη παραισθήσεων- εντολών προς απόπειρα αυτοκτονίας, ο εθισμός στο αλκοόλ ή σε ναρκωτικές ουσίες, το οικογενειακό ιστορικό που σχετίζεται με την αυτοκτονία, η εντόνως βίαιη είτε παρορμητική συμπεριφορά, ο χρόνιος πόνος , το ανεξέλεγκτο άγχος, αλλά και η πρόσβαση σε κάποιο όπλο. Πολύ περισσότερο, όταν τα σημεία που αναφέρονται έρχονται σε “επαφή” με μια μείζονα καταθλιπτική διαταραχή, η κατάσταση καθίσταται πραγματικά ιδιάζουσα και επικίνδυνη. Κάποιες μελέτες έδειξαν πως θέματα που σχετίζονται με την απώλεια αγαπημένων προσώπων, τη φτώχεια, αλλά και την κοινωνική απομόνωση, ένα ιστορικό που περιλαμβάνει κακοποίηση είτε / και μείζονα καταθλιπτική διαταραχή μπορούν να συνδεθούν ως παράγοντες με ένα 15% των ανθρώπων που φεύγουν από αυτοκτονία.

Ένας άνθρωπος που βρίσκεται σε βαριά καταθλιπτική κατάσταση υποφέρει από έντονο στρες, ενώ συχνά δυσκολεύεται να λειτουργήσει ομαλά σε κοινωνικό ή επαγγελματικό επίπεδο, στις οικογενειακές ή διαπροσωπικές σχέσεις, στις απαιτήσεις της καθημερινότητας κλπ. Δεν συζητούμε για τον άνθρωπο που παροδικά, για μια, δυο ή τρεις ημέρες περνάει μια δυσκολία.

Η σοβαρή καταθλιπτική διαταραχή αφορά τους ανθρώπους στους οποίους τα “συμπτώματα” επιμένουν για πολλές εβδομάδες ή για μήνες ή για χρόνια. 

Είναι πολύ σημαντικό να μην αφήνουμε κανέναν άνθρωπο μόνο ή αβοήθητο στο πρόβλημά του. Όταν παρατηρούμε πως ένας άνθρωπος υποφέρει σταθερά ή δείχνει κάποια “σημάδια” έντονης δυσκολίας που επιμένουν, είναι καλό  να α) τον / την περιθάλπουμε με ενδιαφέρον και ζεστασιά και β) απευθυνόμαστε σε κάποιον ειδικό, έτσι ώστε να υπάρχει έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση σε οτιδήποτε θα μπορούσε να αποβεί δυνητικά  συν τω χρόνω επικίνδυνο, όχι μόνο για την ψυχική, αλλά και για τη σωματική ακεραιότητα του πάσχοντος. Ας μην ξεχνάμε ότι η κατάθλιψη έχει βρεθεί να συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο όσον αφορά στην ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου. Επιπροσθέτως, μελέτες έδειξαν ότι η νεφροπάθεια μπορεί να επιδεινωθεί, όταν υπάρχει συννοσηρότητα με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή. Τέλος, η παθολογική παχυσαρκία και η σοβαρή κατάθλιψη έχουν βάσει ερευνών φανεί ότι επηρεάζουν αμοιβαία- αμφίδρομα η μία την άλλη ως καταστάσεις.

Πηγές – References: 

*American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.)

* Penninx, B. (2017) Depression and cardiovascular disease: Epidemiological evidence on their linking mechanisms. Neuroscience and BiobehaviorHolma KM, Melartin TK, Haukka J, Holma IA, Sokero TP, Isometsä ET. Incidence and predictors of suicide attempts in DSM-IV major depressive disorder: a five-year prospective study. Am J Psychiatry. 2010 Jul;167(7):801-8al Reviews 74 , 277-286

* Holma KM, Melartin TK, Haukka J, Holma IA, Sokero TP, and Isometsä ET (2010). Incidence and predictors of suicide attempts in DSM-IV major depressive disorder: a five-year prospective study. Am J Psychiatry. Jul;167(7):801-8

*Luppino FS, de Wit LM, Bouvy PF, Stijnen T, Cuijpers P, Penninx BW,  and Zitman FG.  (2010). Overweight, obesity, and depression: a systematic review and meta-analysis of longitudinal studies. Arch Gen Psychiatry, Mar;67(3):220-9

*Hedayati SS, Minhajuddin AT, Afshar M, Toto RD, Trivedi MH,  and Rush AJ. (2010).  Association between major depressive episodes in patients with chronic kidney disease and initiation of dialysis, hospitalization, or death. JAMA.,May 19;303(19):1946-53